Sidik qaçırma müxtəlif yaş qruplarında rast gəlinən bir problemdir və fərqli növlərə ayrılır. Bu növlər arasında stress inkontinensiya, təcili inkontinensiya və çoxluqa bağlı inkontinensiya kimi növlər yer alır. Hər bir növün özünəməxsus səbəbləri və müalicə üsulları vardır.

• Stress İnkontinensiya: Bu növ, adətən öskürək, gülüş, ağır qaldırma kimi fiziki fəaliyyətlər zamanı qarın təzyiqinin artması nəticəsində yaranır. Stress inkontinensiyanın əsas səbəbləri arasında hamiləlik, doğuş, yaşlanma və piylənmə kimi amillər göstərilə bilər.
• Təcili İnkontinensiya: Bu növ sidik qaçırma, güclü və ani sidik etmə ehtiyacı ilə xarakterizə olunur. Bunu, sidik kisəsinin qeyri-adi şəkildə aktiv olması ilə əlaqələndirirlər. Təcili inkontinensiyanın səbəbləri arasında sidik yolu infeksiyaları, nevroloji pozğunluqlar və ya diabet yer ala bilər.
• Çoxluqa Bağlı İnkontinensiya: Bu vəziyyət iki və ya daha çox inkontinensiya növünün birləşməsi nəticəsində yaranır və hər iki növün müalicəsini tələb edir.

Uşaqlarda sidik qaçırma, əsasən gecələr yatağın isladılması ilə müşahidə olunur və buna enurez deyilir. Enurez uşaqlarda normal bir mərhələ sayılsa da, bu problemin uzun müddət davam etməsi ailə üçün narahatlıq mənbəyi ola bilər. Sidik qaçırmanın uşaqlarda yayğın səbəbləri arasında aşağıdakıları göstərə bilərik:

• Genetik faktorlar: Əgər valideynlərdən biri uşaq vaxtı bu problemlə üzləşibsə, uşağın da sidik qaçırma ehtimalı daha yüksəkdir.
• Kiçik Sidik Kisəsi: Bəzi uşaqlarda sidik kisəsi həcminin kiçik olması nəticəsində gecə sidik qaçırma problemi yaranır.
• Hormonal balanssızlıq: Uşaqlarda antidiuretik hormonunun (ADH) aşağı səviyyədə olması, sidik miqdarını azalda bilmədiyi üçün enurezə səbəb ola bilər.
• Duyğusal və Psixoloji Amillər: Gərginlik, stress, ailədə problemlər və ya dəyişikliklər (məsələn, yeni qardaşın doğulması, məktəbə başlama) uşaqlarda sidik qaçırma problemini artıran amillərdən biridir.

Uşaqlarda Sidik Qaçırmanın Əsas Səbəbləri Nələrdir?

Uşaqlarda sidik qaçırmanın səbəbləri çox müxtəlifdir və hər uşağın vəziyyətinə görə fərqlənə bilər. Genetik amillər, hormonal problemlər və sidik kisəsinin kiçik olması bu problemin əsas səbəblərindəndir. Eyni zamanda, psixoloji amillər də bu vəziyyətə ciddi təsir göstərir.

Sidik qaçırma problemi olan uşaqların müalicəsi fərdi şəkildə planlaşdırılmalıdır və buna həm tibbi, həm də psixoloji dəstək daxildir. Müalicə metodları arasında aşağıdakıları qeyd etmək olar:

• Davranış terapiyası: Bu üsul uşaqların sidik kisəsi təliminə kömək edir. Məsələn, uşağa müntəzəm olaraq gecə yatmadan əvvəl sidiyə getmə vərdişi aşılanır.
• Siqnal cihazları: Uşaqların sidik qaçırdığı anı dərhal hiss etməsinə və buna görə oyandırılmasına kömək edən cihazlardır. Bu cihazlar enurezin tədricən aradan qalxmasına yardımçı ola bilər.
• Dərman müalicəsi: Həkimlər müəyyən hallarda dərmanlarla müalicəni məsləhət görə bilər. Bu dərmanlar sidik kisəsinin fəaliyyətini tənzimləməyə və hormon səviyyəsini artırmağa kömək edir.

Uşaqlarda Enurezin Müalicəsi Üçün Tətbiq Olunan Yanaşmalar

Uşaqlarda enurez üçün tətbiq olunan müalicələrə davranış terapiyası, siqnal cihazları və dərman müalicəsi daxildir. Bu müalicələrin məqsədi uşağın sidik kisəsini idarə etmə qabiliyyətini artırmaq və problemin aradan qalxmasına kömək etməkdir.

Enurez üçün təbii müalicə üsulları da geniş yayılmışdır. Ailələr və həkimlər uşaqlar üçün təbii yollarla problemin aradan qaldırılmasına üstünlük verə bilərlər. Aşağıda bəzi təbii müalicə üsullarını qeyd edirik:

• Bitki Çayları: Sidik yollarını sakitləşdirən və rahatladan bitki çayları (məsələn, çobanyastığı və ya kəklikotu çayı) enurez müalicəsində faydalı ola bilər.
• Bal: Hər gecə yatmadan əvvəl bir qaşıq bal qəbul etmək, bəzi hallarda sidik qaçırma problemini azaltmağa kömək edə bilər. Bal sidik kisəsini sakitləşdirici təsir göstərir.
• Darçın: Uşaqlara gündə bir dəfə darçın çubuğu çeynətmək və ya yeməklərinə darçın əlavə etmək də faydalı təsir göstərə bilər.

Enurezin Bitkilərlə Müalicəsi Üçün İstifadə Olunan Bitkilər

Enurezin bitkilərlə müalicəsi zamanı çobanyastığı, kəklikotu, və ya nanə kimi bitkilərdən istifadə olunur. Bu bitkilər sidik yollarını sakitləşdirmə və rahatlatma xüsusiyyətlərinə malikdir və enurez müalicəsində faydalıdır.

Sidik qaçırmanın dərman müalicəsi adətən sidik kisəsinin fəaliyyətini tənzimləməyə və sidik miqdarını azaltmağa yönəlmişdir. Böyüklərdə sidik qaçırmanın dərman müalicəsi zamanı aşağıdakı dərman növləri istifadə oluna bilər:

• Antixolinergiklər: Bu dərmanlar sidik kisəsinin qeyri-adi aktivliyini azaldaraq qaçırmanın qarşısını alır. Əsasən təcili inkontinensiyada istifadə olunur.
• Desmopressin: Bu dərman antidiuretik hormonun süni formasıdır və sidik miqdarını azaldaraq gecə sidik qaçırmanın qarşısını alır. Xüsusilə uşaqlar üçün istifadə edilir.
• Alfa-blokatorlar: Bu dərmanlar, sidik yollarında təzyiqi azaldaraq sidik axınını asanlaşdırır və stress inkontinensiyada istifadə edilə bilər.

Sidik Qaçırma Üçün Dərmanların İstifadə Qaydaları

Sidik qaçırma üçün dərmanların istifadəsi zamanı həkim təyinatına riayət etmək vacibdir. Bu dərmanların yan təsirləri ola biləcəyi üçün onların istifadəsi zamanı diqqətli olmaq lazımdır. Dərmanlar sidik kisəsi əzələlərinin fəaliyyətini tənzimləmək üçün istifadə olunur.

Enurez, sadəcə uşaqlara xas problem deyil, böyüklərdə də rast gəlinə bilər. Böyüklərdə enurez daha çox xroniki xəstəliklər və ya psixoloji problemlərlə bağlıdır. Böyüklərdə enurezin əsas səbəbləri arasında aşağıdakılar yer alır:

• Nevroloji xəstəliklər: Nevroloji xəstəliklər sidik qaçırma (enurez) problemlərinə səbəb ola bilər. Məsələn, multiple skleroz, Parkinson xəstəliyi, beyin zədəsi, və ya onurğa beyni zədələri kimi nevroloji problemlər sidik kisəsinin sinir nəzarətini zəiflədə bilər və sidik qaçırmaya səbəb ola bilər. Bu səbəbdən, nevroloji həkimlər bu cür problemlərin müalicəsində vacib rol oynayır.
• Hormonal pozğunluqlar: Böyüklərdə antidiuretik hormonun çatışmazlığı sidik qaçırma probleminə səbəb ola bilər.
• Sidik Yolu İnfeksiyaları: İnfeksiya sidik kisəsinin qıcıqlanmasına və təcili qaçırmaya səbəb ola bilər.

Böyüklərdə Enurez və Həyat Keyfiyyətinə Təsiri

Böyüklərdə enurez həyat keyfiyyətinə ciddi təsir göstərə bilər. Sosial təcrid, özünə güvən problemi və emosional gərginlik kimi təsirlər bu problemlə bağlı yaranır. Müalicə üçün fərdi yanaşma tələb olunur və psixoloji dəstək vacibdir.

Sidik qaçırma və enurez problemləri emosional və psixoloji təsirə malikdir, xüsusən də uşaqlarda və böyüklərdə bu vəziyyət özünə güvən problemi yarada bilər. Buna görə də, psixoloji dəstək vacibdir.

• Uşaqlar üçün dəstək: Uşaqlar sidik qaçırma problemi ilə üzləşdikdə, ailənin dəstəyi onların özünə güvənini qorumaq üçün çox vacibdir. Uşaqlara bu problemin keçici olduğunu izah etmək və onları bu problemdə günahlandırmamaq vacibdir.
• Böyüklər üçün dəstək: Böyüklərdə enurez, sosial təcridə və utancaqlığa səbəb ola bilər. Psixoloji məsləhət və terapiya bu vəziyyətlə mübarizədə əhəmiyyətli rol oynaya bilər.

Sidik qaçırmanın qarşısını almaq üçün bəzi profilaktik tədbirlər görülə bilər:

• Piylənmənin qarşısını almaq: Artıq çəki sidik kisəsi üzərində təzyiq yarada bilər. Buna görə də, sağlam bədən çəkisini qorumaq vacibdir.
• Fiziki məşqlər: Kegel məşqləri kimi sidik kisəsi ətrafındakı əzələləri gücləndirən məşqlər sidik qaçırmanın qarşısını almağa kömək edə bilər.
• Sidik kisəsi təlimi: Sidik kisəsi təlimi, sidik qaçırma hallarını azaldaraq, sidik kisəsinin tutumunu artırmaq məqsədi daşıyır.
• Maye İstehlakını Tənzimləmək: Gün ərzində maye istehlakını məhdudlaşdırmaq və sidik kisəsi təlimi həyata keçirmək sidik qaçırmanın qarşısını almağa kömək edə bilər.

Sidik qaçırma (enurez), sosial və emosional təsirləri olan ciddi sağlamlıq problemlərindəndir. Həkim kimi bu vəziyyətin müalicəsində fərdi yanaşmanın və müxtəlif müalicə metodlarının əhəmiyyətini vurğulamaq istərdim. Bu problemlə üzləşən insanlar üçün həm tibbi müalicə, həm də təbii üsullardan istifadə edilməlidir. Eyni zamanda, psixoloji dəstək də bu prosesin vacib bir hissəsidir.

Əgər siz və ya övladınız bu problemlə üzləşirsinizsə, utanmadan və çəkinmədən həkimə müraciət etməyiniz məsləhətdir. Müasir tibbi texnologiyalar və təbii müalicə üsulları ilə bu problemin aradan qaldırılması mümkündür.