Radikulit simptomları çox vaxt bir anda meydana çıxır və güclü ağrı hissi yarada bilər. Radikulitin simptomlarına aşağıdakılar daxildir:

• Ağrı: Əsas simptom güclü və davam edən ağrıdır. Ağrı əsasən bel, boyun, çiyin, qol, bədən və ya ayaqda hiss edilə bilər. Ağrının intensivliyi fiziki aktivliklə daha da arta bilər.
• Sancılar: Sancılar, sinirin şaxsim sıxılması nəticəsində yaranır. Xüsusilə səhərlərin sonlarına yaxın sancılar daha da güclənir.
• Qol və Ayaqlarda Gücsüzlük: Sinirin sinir sıxılması nəticəsində bəzən qol və ya ayaqların gücsüzlənməsi hiss edilə bilər.
• Keyləşmə və Karıncalanma: Sinir sinir sıxılması ərazidə hissiyat pozuntuları yaradır. Xəstə bəzən qol, ayaq və ya çiyin nahiyəsində keyləşmə və karıncalanma hissi keçirə bilər.
• Hərəkət Məhəddudiyyəti: Radikulit olan şəxslərdə bel və ya boyun hərəkətləri məhdudlaşır. Bu, ağrının artmasına səbəb ola bilər.
• Reflekslərin Azalması: Bəzi hallarda reflekslərin zəifləməsi müşahidə oluna bilər ki, bu da sinir impulslarının ötürülməsində problemlər yarandığını göstərir.

Radikulitin diaqnostikasını qoymaq üçün həkim əsasən xəstənin şikayətlərinə və simptomlarına diqqət yetirir. Xəstənin şikayətləri ilə birlikdə aşağıdakı diaqnostik metodlar da istifadə oluna bilər:

• Fiziki Müayinə: Həkim xəstənin hərəkət qabiliyyətini, sıxış hiss edə biləcəyi əraziləri yoxlayar və əzələ gücsüzlüyünü qiymətləndirər.
• Maqnit Rezonans Tomoqrafiya (MRT): MRT radikulitə səbəb olan disk yırtığı və ya sinir basısı kimi struktur problemləri ətraflı qiymətləndirmək üçün istifadə olunur.
• Rentgen: Rentgen vasitəsilə əzələ skelet sisteminin struktur dəyişiklikləri qiymətləndirilir.
• Kompyuter Tomoqrafiyası (KT): KT vasitəsilə onurğanın detallı görüntüsü əldə edilir və sinirlərin sıxılması ilə bağlı problemlər aşkar edilir.
• EMG (Elektromioqrafiya): EMG şəxsi sinir və əzələnin impulslarını ölçməyə imkan verir.

Radikulitin müalicəsi səbəbinə və simptomların intensivliyinə uyğun olaraq fərqlənə bilər. Aşağıda radikulitin müalicə metodları qeyd olunmuşdur:

1. Dərman Müalicəsi

Radikulitin müalicəsində bir sıra dərmanlardan istifadə olunur. Bu dərmanlar ağrını azaltmaq, şişi azaltmaq və sinir iltihabını qaldırmaq üçün istifadə edilən şəxsi dərmanlardan ibarətdir. Bu dərmanlara çox vaxt ağrı kəsici və iltihab əleyhinə qeyri-steroid dərmanlar daxil edilir. Bəzi hallarda isə sinir ağrılarını azaltmaq üçün antikonvulsantlar və ya antidepressantlar təyin edilə bilər.

• Ağrı Kəsicilər: Paracetamol və ya ibuprofen kimi qeyri-steroid antiiltihab dərmanları ağrını və iltihabı azaltmaq üçün istifadə olunur.
• Kas Gərginliyini Azaldan Dərmanlar: Kasların gərginliyini azaltmaq üçün miorelaksantlar təyin edilə bilər ki, bu da ağrının yüngülləşməsinə kömək edir.
• Kortikosteroid İynələri: Güclü ağrı və iltihab hallarında kortikosteroid iynələri tətbiq edilə bilər ki, bu da iltihabı sürətlə aradan qaldıra bilər.

2. Fizioterapiya

Fizioterapiya radikulitin müalicəsində çox effektivdir. Fiziki ölçülər, yüklənmə hərəkətləri, elektrik stimulyasiyası kimi çətinliklər bəzən bu ağrını qaldırmada yardımçı ola bilər. Fizioterapevt bu proqramları xəstənin ehtiyaclarına uyğun olaraq tərtib edir.

• Elektrik Stimulyasiyası (TENS): Elektrik stimulyaiyası sinir uclarını stimullaşdıraraq ağrının ötürülməsini azalda bilər.
• Ultrasəs Müalicəsi: Ultrasəs dalğaları ilə dərin toxumalara təsir edilərək ağrı və iltihab azaldılır.

3. Gimnastika və Çəkilmə Hərəkətləri

Radikulitin müalicəsində gündəlik olaraq bəzi gimnastik hərəkətlər məsləhət edilir. Bu hərəkətlər sinirin ətrafındakı sıxılmanı azaltmaq, əzələ gücünü artırmaq və əzələlərin elastikliyini qorumaq üçün yardımçı olur. Bəzi hallarda həkim, xəstənin simptomlarını yüngülləşdirmək üçün ona şəxsiləşdirilmiş gimnastik proqramlar məsləhət edər.

• Qarnın Bükülmələri və Çəkilmələr: Bu hərəkətlər onurğa sütununun elastikliyini artırmağa və sinir sıxılmalarını azaltmağa kömək edir.
• Yoga və Pilates: Bu növ məşqlər bədənin elastikliyini artırmaq və duruşu düzəltmək üçün faydalıdır, həmçinin sinir köklərinə olan təzyiqi azalda bilər.

4. Masaj

Masaj radikulit ağrısını azaltmaq üçün istifadə olunan müalicə metodlarından biridir. Masaj qan dövranını artıraraq, əzələ gücsüzlüyü azaltmaqla şəxsi sinir basısını azaltmağa yardımçı olur. Həmçinin masaj əzələlərdə olan gərginliyi aradan qaldıraraq xəstəyə rahatlıq gətirə bilər.

5. Cərrahi Müalicə

Radikulit çox vaxt cərrahi müalicənin vacib olmadığı hallarla ortaya çıxsa da, bəzi hallarda disk yırtığı, sinir sıxılması və ya başqa travmalar nəticəsində cərrahi əməliyyat tələb edilə bilir. Əgər digər müalicə metodları effektiv deyilsə və xəstənin həyatı ciddi şəkildə məhdudlaşırsa, cərrahi müdaxilə zəruri ola bilər.

• Diskektomiya: Sinir üzərində təzyiq yaradan diskin çıxarılması əməliyyatıdır.
• Laminektomiya: Sinir köklərini sıxan sümük toxumasının çıxarılması əməliyyatıdır.

6. Alternativ Müalicə Metodları

Alternativ müalicə metodları da radikulit ağrısını azaltmaqda faydalı ola bilər. Bunlara aşağıdakılar daxildir:

• Akupunktura: Akupunktura iynə tətbiqi vasitəsilə sinir yollarını stimullaşdıraraq ağrını azaltmağa kömək edir.
• Manual Terapiya: Əllə manipulyasiya edilərək onurğa sütununun düzəldilməsi və sinir sıxılmalarının azaldılması mümkündür.

Radikulit əleyhinə bəzi profilaktik addımlar atıla bilər. Bunlar əsasən hərəkət rejimini dəyişdirməklə, gündəlik olaraq gimnastika etməklə və onurğa özəlliklərinə uyğun şəkildə hərəkət etməklə əlaqəlidir. Aşağıda radikulitin profilaktikası üçün məsləhətlər verilib:

• Fiziki Aktivliyi Saxlamaq: Gündəlik olaraq düzgün formada edilən fiziki aktivlik sinir basısının qarşısını alır və radikulitin yaranma riskini azaldır. Hərəkətsizlik əzələlərin zəifləməsinə və onurğaya olan təzyiqin artmasına səbəb olur.
• Ağır Yük Qaldırmamaq: Ağır yük qaldırmaq sinir basısı yaradır, buna görə qaldırılan yüklərin düzgün formada olması vacibdir. Yükləri qaldırarkən dizləri bükərək və onurğanı düz saxlamaq lazımdır.
• Bədən Duruşuna Diqqət Etmək: Düzgün bədən duruşu bütün vücudun bölgələrinin balanslı şəkildə dayanmasını təmin edir və sinir üzərindəki basının azalmasına yardımçı olur. Oturarkən və ya ayaqda durarkən onurğanın təbii əyriliyini qorumaq lazımdır.
• Orta Düzgün Hərəkətlər Etmək: Sinir zədələlərinin qarşısını almaq üçün yüklənmə hərəkətlərini düzgün formada yerinə yetirmək lazımdır. Həmçinin iş yerində uzun müddət eyni vəziyyətdə qalmamaq və aralıqla hərəkət etmək vacibdir.
• Erqonomik Mühit Yaratmaq: Evdə və ya iş yerində işləyərkən erqonomik mebellərdən istifadə etmək sinir köklərinə təzyiqi azaltmağa kömək edə bilər. Xüsusilə də kompüter qarşısında işləyərkən kürsünün və masanın hündürlüyünün düzgün olması vacibdir.
• Sağlam Bədən Çəkisini Qorumaq: Artıq çəki onurğaya və sinirlərə əlavə təzyiq yarada bilər, buna görə də sağlam bədən çəkisinin qorunması radikulitin qarşısını almağa kömək edər.
• Stressin Azaldılması: Stress əzələlərin gərginliyinə və sinir ağrılarına səbəb ola bilər. Meditasiya, yoga və nəfəs alma texnikaları kimi stress azaltma metodları faydalı ola bilər.

Radikulitin simptomlarını yüngülləşdirmək üçün evdə bəzi addımlar atıla bilər. Bu tədbirlər müalicəni dəstəkləmək və ağrını azaltmaq üçün istifadə edilə bilər:

• İstilik və Soyuq Tətbiqi: Ağrının olduğu nahiyəyə istilik və ya soyuq tətbiqi ağrını yüngülləşdirə bilər. İltihab zamanı soyuq kompres, əzələ gərginliyi zamanı isə isti kompres daha faydalıdır.
• Dincəlmə və Hərəkətin Balansı: Radikulit zamanı tam dincəlmə tövsiyə olunmur, lakin həddindən artıq fiziki aktivlik də sinir sıxılmasını artıra bilər. Hərəkət və dincəlmə arasında düzgün balans saxlamaq vacibdir.
• Məşq və Çəkilmə: Yüngül məşqlər və çəkilmə hərəkətləri əzələləri gücləndirir və sinir üzərində təzyiqi azaldır. Həkimin tövsiyə etdiyi xüsusi hərəkətləri yerinə yetirmək lazımdır.

Radikulit ciddi narahatlıqlara səbəb ola bilən xəstəlikdir və vaxtında müalicə olunmasa uzunmüddətli komplikasiyalara yol aça bilər. Simptomları hiss etdiyiniz zaman vaxtında həkimə müraciət etmək vacibdir. Profilaktika addımlarına diqqət etmək, aktiv həyat tərzi sürmək və bədənə düzgün qayğı göstərməklə radikulit riskini azalda bilərsiniz. Müalicə zamanı dərman, fizioterapiya, masaj və gimnastika kimi metodları istifadə etmək simptomları yüngülləşdirə və həyat keyfiyyətinizi yaxşılaşdıra bilər. Radikulitlə mübarizədə əsas məqsəd ağrını azaltmaq, hərəkətliliyi artırmaq və sinir basısını aradan qaldırmaqdır. Profilaktik tədbirlər isə gələcəkdə radikulitin təkrar yaranmasının qarşısını almağa kömək edəcək.